Jachthuis Sint Hubertus

Midden in park de Hoge Veluwe ligt het Jachthuis Sint Hubertus. Als een soort semi-kasteel steekt het intrigerende gebouw van de hand van Berlage boven het maaiveld uit. De man des huizes ontdekte dat er speciale rondleidingen zijn om eens een kijkje binnen te nemen. Daar kozen we afgelopen zondag voor uit.

Iets te vroeg voor de rondleiding maakten we een kort rondje rond de enorme vijver. Die trouwens zo enorm was dat we een heel rondje niet haalden in een half uur en halverwege omkeerden. De vissen zijn trouwens bijpassend enorm.

De toren steekt hoog boven het gebouw en de omringende bomen uit. Bovenin is een kamer maar door het grote kruis bovenaan oogt het als een kerktoren. Daar kom ik straks nog op terug.

De rondleiding begint in de hal, allereerst met een stuk geschiedenis van het echtpaar Kröller-Müller en hoe zij rijk genoeg werden om het enorme stuk land te kopen op de Veluwe. Eenmaal aangekocht kwam er een hek omheen, werden er herten, reeën en moeflons uitgezet en was het privé-jachtterrein gereed.

Het jagen was vooral een aanleiding om belangrijke relaties uit te nodigen voor één of meer dagen, goed voor de zaken en de onderlinge betrekkingen. Om de gasten goed onder te kunnen brengen werd een gastenverblijf gebouwd: het Jachthuis Sint Hubertus. Bouwmeester en architect Berlage had al een behoorlijke reputatie opgebouwd toen hij in dienst kwam van het bedrijf van de Kröller-Müllers. Hij ontwierp kantoren maar ook dit privé-verblijf.

De stijl van Berlage, de Nieuwe Zakelijkheid, straalt er aan alle kanten vanaf. De bakstenen aan de binnenkant zijn geglazuurd. Alleen aan de zichtbare kant want metselspecie houdt niet goed op glazuur. Sommige stenen hebben glazuur op de lange kant, sommige op de korte kant en de hoekstenen aan twee kanten. Een hele puzzel en alle muren zijn dan ook steen voor steen getekend en steen voor steen besteld. Inclusief de ‘speciaaltjes’ zoals de reliëfstenen voor de sierrand en de balkonhekjes. Een soort lego voor gevorderden dus.

Ook de meubels zijn voor een belangrijk deel ontworpen door Berlage. Precies op maat: de pootjes van de kast hieronder passen exact op de tegeltjes van de vloer.

De gids spreekt vooral over Helene Müller, zij heeft veel invloed gehad op het huis. Zij wilde per se gebrandschilderde ramen in de hal waardoor deze extra donker werd. En ze wilden een erker aan haar werkkamer. Dat wilde Berlage niet want dat verstoorde de perfecte symmetrie van de buitenkant van het gebouw.

Maar de erker kwam er: onder protest van Berlage en inclusief zijn ontslagbrief. Het zal de druppel zijn geweest in een volle emmer met verschillen van mening over het gebouw. De gids verhaalt ook van een doorgang boven tussen de gastenkamers die door de lift heen loopt – ook geen origineel ontwerp van Berlage 🙂

En dan die toren met dat kruis. En heel prominent de gebrandschilderde ramen in de hal die het verhaal van Sint Hubertus vertellen. Een edelman met een stormachtig leven die op Goede Vrijdag ging jagen, tegen de kerkelijke regels in. Bij het hert dat hij wilde schieten verscheen plotseling een brandend kruis in het gewei en dat was voor Hubertus het teken om zijn leven te beteren, bij een klooster in de leer te gaan en uiteindelijk de eerste bisschop van Maastricht te worden. Na zijn dood werd hij heilig verklaard en patroon van de jagers.

Een passend verhaal bij een jachthuis en als thema door Helene bepaald. Was zij zo katholiek? Helemaal niet, van huis uit was ze protestants opgevoed en al op jonge leeftijd doet zij afstand van het geloof en de kerk.
En toch kiest zij er voor om haar huis te vernoemen naar een katholieke heilige en er een enorme toren aan te plakken met daarop een groot kruis. Vreemd.

Nog een mooi en beetje raadselachtig verhaal: de Kröller-Müllers mogen maar tien dagen aansluitend in het jachthuis verblijven. Langer mag wel maar dan moet er ‘personele belasting’ worden betaald. En om die belasting te vermijden verkast de familie na tien dagen weer naar één van hun andere huizen in Den Haag en Harskamp. “Dan moest alles weer ingepakt worden,” vertelt de gids. “Maar daar hadden ze natuurlijk hun personeel voor.”
Je hebt dus meerdere, grote, huizen en een gigantisch landgoed maar vertrekt regelmatig tegen je zin alleen om de belasting te vermijden. Ach, wie het kleine niet eert is het grote niet weer zullen we maar zeggen.

Ook eens binnen kijken bij het Jachthuis Sint Hubertus? Hier kun je online reserveren.